یا مهدی زهرا ادرکنی

تجمل‌گرايي در سبک زندگي ديني

تجمل‌گرايي با توجه به مفهوم رايج و متداول آن يک ضد ارزش محسوب مي‌شود، زيرا در آن انسان هدف‌گذاري و محور زندگي خود را بر اساس جلوه‌هاي ظاهري دنيا بنا مي‌گذارد. به طور طبيعي صرف نظر از معناي لغوي و واژگاني تجمل، به نظر مي‌رسد که تجمل‌گرايي و حرکت به سمت آن با شأن انساني سازگار نبوده و يک نوع غفلت و بي‌خبري از جايگاه، شأن و هدف انسان را با خود به همراه دارد. وقتي انسان از آن جايگاه والاي خود تنزل مي‌کند و از سبک زندگي ديني اسلامي دور مي‌شود به تدريج حضور خداوند در زندگي او کم رنگ خواهد شد و مبنا و مفهوم ديگري را خواهد پذيرفت، که در اين زمينه خداوند در قرآن در سوره طه مي‌فرمايد: «آن‌هايي که از ياد ما غافل مي‌شوند و ما را فراموش مي‌کنند زندگي سراسر رنجي را بايد تجربه کنند». به تعبير حضرت امير المومنين(ع) رابطه دنيا و آخرت همانند رابطه مشرق و مغرب است؛ در مسير حرکت از مشرق به سمت مغرب هر چه قدر از مشرق دور مي‌شويم به مغرب نزديک مي‌شويم. بر عکس اين قضيه هم حاکم است؛ از اين رو اين دو را به راحتي با هم نمي‌توان جمع کرد؛ بلکه نيازمند معرفتي خارج از معرفت رايج بشري است.

وقتي انديشه و نگرش غربي با آن تفکرات ليبراليستي که سقف آرزوها و آرمان‌هاي آن دنيا و مطالبات دنيايي است در جامعه اسلامي رواج پيدا کند، نتيجه آن خواهد شد که ما چشم از روي دنيا ماوراء الطبيعه‌اي که قرآن از آن به عنوان عالم غيب و ملکوت نام مي‌برد بربنديم. وقتي ما تدبير و مديريت‌مان متناسب با اين سبک‌هاي دنيايي شد، آن آرمان‌ها، امنيت، آزادي و عدالت را در چهارچوب‌هاي تنگ دنيا خواهيم ديد و به طور طبيعي جذابيت‌ها، زيبايي‌ها و شادماني در اين سقف و حد متوقف خواهد ماند. وقتي جذابيت‌ها و زيبايي‌ها را محدود به دنياي مادي کرديم و آن را با دنياي خاکي پيوند داديم، شاهد اين اتفاقات در جامعه خواهيم شد و از آن‌جايي که در ذات انسان حس زيبا دوستي و جمال طلبي وجود دارد، فرد در برخورد با تنوع محصولات و لوازم زندگي دچار تجملات خواهد شد". پيامدها و آفت‌هاي تجمل گرايي در زندگي انسان بسيار است. اين که اسلام با اين پديده مخالفت مي‌کند به دليل عوارض متعددي است که بر زندگي يک انسان در پي خواهد داشت. بي‌خبري، نسيان و خارج کردن خدا از زندگي و نيز دوري از رحمت و رأفت خدا از تعاملات و مناسبات زندگي، نمونه‌هايي از آفت‌هاي حاصل از تجمل گرايي است. اين‌ در حالي است که خداوند بزرگ‌ترين مجازات‌ها را براي انسان، خود فراموشي و خدا فراموشي دانسته است. وقتي فرد خود را از ياد ببرد و نداند که ساخته شده است براي رسيدن به اهداف متعالي در يک دنياي بزرگ‌تر از دنياي مادي، بي‌شک خود را مشغول به کارهاي هيچ و پوچ و بسيار جزئي و سطحي خواهد کرد، که اين از بزرگ‌ترين آفت‌هاي تجمل گرايي در جامعه محسوب مي‌شود.

بي ترديد اسلام به عنوان يک دين کامل و مرجع جامع براي تمام ابعاد وجودي انسان برنامه‌ريزي دقيقي دارد که با مطالعه اجمالي آن، هر پژوهشگري اين مطلب را خواهد فهميد که دين آسماني اسلام براي کوچکترين جزء زندگي، برنامه‌هاي ويژه‌اي دارد و حتي در آن براي مواردي هم‌چون طرز راه رفتن، سخن گفتن، معامله کردن و کيفيت ورود به مسجد دستورالعمل‌هاي ويژه اي وجود دارد. اين‌که انسان اعتقاد داشته باشد مديريت اين عالم در ابعاد ريز و درشت آن به دست تواناي خالق يکتايي است که غير از خير و مصلحت انجام نمي‌دهد نوعي تسليم و آرامش به وجود مي‌آورد و آينده‌اي روشن براي انسان‌ مي‌سازد. اگر اعتقاد به قدرت لايزال خداي متعال در دل انسان وجود نداشته باشد آينده مبهم انسان، آرامش وي را به کلي سلب مي‌کند.